ในการเรียนวิชาชีววิทยาทั่วไป 1 ช่วงก่อนกลางภาคมีเรียนทั้งหมด 4 เรื่องซึ่งโครงสร้างเซลล์ก็เป็นหนึ่งในนั้นดังนั้นผมจึงได้ทำสรุปเรื่องโครงสร้างเซลล์ไว้เพื่อเป็นประโยชน์ต่อผมและท่านผู้อ่านเพื่อใช้ในการสอบ
ประเภทของเซลล์
Prokayote
- แบคทีเรีย
Eukaryote
- สัตว์
- พืช
- เห็ดรา (Fungus)
- โปรติส
โครงสร้างของเซลล์
โครงสร้างพื้นฐาน
โครงสร้างพื้นฐานที่เซลล์ต้องมีได้แก่
- Plasma membrance
- Semifluid substance (Cytosol)
- Genetic material
- Ribosome
เยื่อหุ้มเซลล์
- สร้างจาก Phospolipid Bi-layer
- ทำหน้าที่เป็นเยื่อเลือกผ่าน
(ref : scientificamerican)
นิวเคลียส
- ศูนย์กลางเซลล์
- เก็บสารพันธุกรรม
(ref : micro.magnet.fsu.edu)
Endoplasmic Reticulum (ER)
- เป็นออร์กาเนลที่มีเยื่อหุ้ม 2 ชั้น
- เป็นถึงแบนหรือขดเป็นท่อทับกันเป็นโครงข่าย
- เชื่อมต่อกับ nuclear envlope
- เกี่ยวข้องกับการเรียงสารทั้งภายในเซลล์และภายนอกเซลล์
- มี 2 ชนิดได้แก่ Rough ER (RER) และ Smooth ER (SER)
หน้าที่ RER
- สังเคราะห์โปรตีน
- เปลี่ยนรูปแบบโปรตีนที่สังเคราะห์ได้
- ลำเลียงโปรตีนและไขมัน
หน้าที่ SER
- สังเคราะห์โปรตีน
- ควบคุมสมดุลแคลเซียม
- กำจัดสารพิษ และทำให้สารพิษอยู่ในรูปแบบที่สามารถละลายน้ำได้
(ref : https://en.wikipedia.org/wiki/Endoplasmic_Reticulum)
Golgi Apparatus
- หรืออีกชื่อหนึ่ง Golgi body
- เป็นถุง membrane พับซ้อนทับกันไปมาเพื่อส่งสารออกนอกเซลล์
- ปรับปรุงสารประกอบต่างด้วยการเพิ่ม Polysaccharides ลงไป
- พบมากในเซลที่มีการหลั่งสาร
(https://en.wikipedia.org/wiki/Golgi_apparatus)
Lysosome
- มี Membrane 1 ชั้น
- ภายในมี enzyme หลายประเภท เช่น lipases,nucleases,proteases
- เป็นถุง membrane ที่หลุดมาจาก tran face ของ Golgi apparatus
Mitochondria
- เป็นแหล่งพลังงานเซลล์
- มี ribosome และ DNA เป็นของตัวเอง ลักษณะเหมือน Prokaryote
- บริเวณ Cristae (ส่วนที่พับกันอยู่ใน Mitrochondia) จะเกิน Electron Transport Chain และสังเคราะห์ ATP
- Kreb’s Cycle เกิดใน Matrix (ของเหลวใน Mitrochondia)
(ref : https://en.wikipedia.org/wiki/Mitochondrion)
Chloroplast
- ใช้ในการสังเคราะห์แสง
- มี membrane 2 ชั้น
- ถุงแบนๆ ภายในเรียก thylakoid เรียงซ้อนกันเรียก grana
(ref : https://en.wikipedia.org/wiki/Chloroplast)
Ribosome
- ทำหน้าที่เกี่ยวกับสังเคราะห์โปรตีน
- มี 2 ประเภทคือ free ribosomes และ bound ribosomes
free ribosomes
- สังเคราะห์โปรตีน
- อยู่ใน cytosol
bound ribosomes
- เกาะอยู่ที่ ER
- สังเคราะห์เพื่อส่งไปให้ออการ์แนลอื่นก่อนส่งออกนอกเซลต่อไป
Peroxisome
- เป็นถุงกลม มีเยื่อหุ้ม 1 ชั้น
- บรรจุ enzyme เช่น oxidase,catalase
- ทำหน้าที่ทำลาย hydrogen peroxide
- พบในเซลล์ที่เกี่ยวกับ metabolism
Cytoskeleton
สิ่งที่ช่วยค้ำจุนเซลล์ มีด้วยกัน 3 ชนิดได้แก่
Microfillament
- รู้จักในอีกชื่อ actin filament
- สร้างจาก actin (globular protein) สองสาย
- ใช้ใน Cytokinesis ของสัตว์, amoeboid movment, cytoplasmic streaming
Intermediate filament
- เส้นใยบางๆอยู่ระหว่าง microtuble และ microfillament
- มีหลายชนิดแตกต่างกันตามโปรตีนที่เป็นองค์ประกอบ เช่น lamin,keratin
Microtubule
- มีลักษณะเป็นท่อยาวกลวง
- เกิดจากการจับตัวของ tubulin subunit
Centriole
- ออร์กาเนลล์ไม่มีเยื่อหุ้ม
- เกิดจาก microtubule 9 ชุดเรียงแบบ 9+0 Cilla และ Flagglera
- เกิดจาก microtuble 9 ชุด และตรงกลางอีก ชุดเรียงตัวกันแบบ 9+2
Cell wall
- พืช ประกอบด้วย เซลลูโลส
- ราและยีส ประกอบด้วย เซลลูโลสและ chitin
- สาหร่ายประกอบด้วย เซลลูโลสและซิลิก้า
Cell coat
- อีกชื่อ extracellular matrix (ECM)
- พบในเซลล์สัตว์
- องค์ประกอบต่างกันไปตามชนิดของเซลล์
Glycocalyx
- ประกอบด้วย Glycoprotein (collagen, fibronectin, proteoglycan)
- ทำหน้าที่ จดจำเซลล์และยึดเซลให้ติดกัน
- collagen fiber เป็นโปรตีนฝังตัวอยู่ในร่างแหของ proteoglycans
- fibonectin เป็น glycoprotein เกาะอยู่กับ receptor protein ที่เยื่อหุ้ทเซลล์ (Integrin)
- Integrin เชื่อมโยงระหว่าง ECM กับ microfillament ใน cytosol เกี่ยวข้องกับการนำสัญญาณกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมนอกเซลล์
Cell junction
Animal cells
- Adhering junction
- Tight Junction ยึดรอยต่อระหว่างเซลล์กั้นไม่ให้สารผ่านไปได้ พบฝนลำใส้ เยื่อบุท่อใต และกระเพราะปัสสาวะ
- Desmosome เชื่อมเพื่อเพิ่มความแข็งแรงมีเส้นใยติดอยู่ พบในเซลล์เนื้อเยื่อทุกชนิด
- Communicating junction
- Gap junctions กว้าง 20 อังสตรอม ใช้สำหรับส่งโมเลกุลขนาดเล็ก พบใน skin epithelium,endocrine glands,smooth muscle,cardiac musle เป็นต้น
Plant cells
- Communicating junctions
- Plasmodesmata กว้าง 20-200 mm เชื่อต่อไซโตพลาสซึมกับเซลที่ติดกัน